Het staat er echt, op mijn beeldscherm: onze kinderen, in ieder geval een groot deel van hen, lijden onder klimaatstress. Ze zijn boos, bang en verdrietig. Ze hebben soms letterlijk buikpijn van de rotzooi die wij en de generaties voor ons, voor ze hebben achtergelaten. Klimaatstress bij pubers: 5 tips voor ouders
Een redacteur vroeg me ‘wat ik daar dan van vindt, van deze stress…’ ‘Vooral verdrietig’, was mijn antwoord. Niet alleen verdrietig omdat een grote groep jongeren nu buikpijn heeft, maar vooral omdat deze groeiende groep twijfelt over de toekomst. Dát is het meest cynische van alles: jongeren zien de puinhopen groeien en kunnen alleen maar bedenken ‘dat moet bij mij, dat moet bij mijn generatie stoppen’.
Het breekt toch je hart; jongeren, die nog moeten kunnen zeggen ‘kinderen? nou dat weet ik nog niet hoor, eerst maar eens studeren en een eerste baan…’, ervaren deze ruimte niet en twijfelen openlijk of het wel zo’n goed idee is, het zelf kinderen krijgen.
Kindertwijfel in plaats van een kinderwens
Een beetje cynicus zal meteen aanvullen dat het misschien wel goed is, die kindertwijfel in plaats van een kinderwens; grote kans dat deze jongeren niet eens woonruimte kunnen krijgen, als ze eraan toe zijn om het ouderlijk huis te verlaten. Laat staan dat ze een huis hebben,met een kamertje om een tweedehands wiegje met een zesdehands commode in neer te zetten.
Wat wel een mooie uitkomst van dit onderzoek is, is dat de cijfers aangeven ‘dat het nu écht tijd is om te gaan handelen’; 30% van de jongeren vindt dat en 23% van de volwassenen is dat met ze eens.
De ene dag zijn ze nog helemaal gemotiveerd om groener te gaan denken en leven, het volgende moment vragen ze je of je ze even naar school wil brengen met de auto. Want het regent.
Maar ja, waar begin je? De auto wegdoen is waarschijnlijk té rigoureus en veel pubers zijn stiekem best blij, met de pappa- of mamma-taxi op z’n tijd. Alleen nog maar biologisch eten? Mooi streven, de vraag is alleen hoe je dat gaat financieren, zeker met een bodemloze put die regelmatig je koelkast leeg plundert en lekker dikke plakken snijd van die zon (en bladgoud) gerijpte, drie dubbel rechts doorgedraaide kaas. Alleen nog maar Vinted- en vintage kleding dragen? De ene puber doe je er een groot plezier mee, een ander kan van het idee alleen al tranen met tuiten huilen; hoe moet dat dan met die gezellige shop-uitjes die jullie samen hebben? En met dit incomplete rijtje noem ik nog niet eens de gezinnen die zouden willen dat deze klimaatstress van hun kinderen het grootste probleem is; ze kampen met te weinig inkomen, schulden, ziekte of andere zorgen.
En toch… dat het toch niets uithaalt, wat we als individu of gezin doen voor het klimaat, omdat ‘die grote jongens als de industrie niets doen’, die smoes gaat niet meer op. Tenminste, ik heb nog nooit een vader of moeder gesproken die zich niet in wil zetten voor het geluk van de kinderen. En hé: klimaatstress en geluk… daar heb je wel een punt!
Vijf tips hoe je rekening kunt houden met de klimaatstress van je kind:
Praat er over
Het is een open deur, ik besef het me. Toch valt het vies tegen in hoeveel gezinnen er écht met elkaar gesproken wordt over de zorgen die de gezinsleden hebben. En het is makkelijk aan te pakken, boven de dampende schaal piepers. Stel gewoon deze vraag: ik heb een blog/krantenartikel gelezen over de klimaatstress van jongeren. Maak jij je hier wel eens zorgen over? Vind je het praten met je puber(s) lastig, misschien vind je hier dan nog een tip.
Mocht je de smaak te pakken hebben, van zo’n gesprek, dan kun je ook de vraag stellen ‘wat kunnen we hier thuis doen, om een steentje bij te dragen?’. Maar, let op: deze vraag is alleen voor de moedigen onder ons; het antwoord zou best weleens pijnlijk kunnen zijn. Misschien staat opeens jouw gedrag ter discussie…
Steentje bijdragen
Zéker kun je een steentje bijdragen: bijvoorbeeld door wat steentjes te wippen. In veel steden zijn hier zelfs leuke, gesubsidieerde, acties voor: jij levert een stoeptegel in, je krijgt de plantjes om op de lege plek te zetten van de gemeente.
En natuurlijk wip en schep je sámen met je puber. Heeft diezelfde puber ineens minder klimaatstress en meer ‘vrienden- of huiswerkstress’, ook dan wip je die tegel natuurlijk; het blijft toch gaan om de toekomst van je kind.
Koop eens wat minder
Een lastige: minder spullen kopen. Terwijl het zo leuk kan zijn, een beetje struinen door de paden van een grote koopjesgigant. Maar, heb je het écht nodig? Kan het nog een weekje wachten? Er is een kans dat je na een week glad bent vergeten wat je eerder met moeite in het vak hebt teruggelegd.
Stuur je puber op ontdekkingstocht
Niet de wijde wereld in, natuurlijk. Maar wel de snelweg van het Grote Wijde Web op. Op zoek naar informatie. Je weet wel: kennis is macht.
Laat je zoon of dochter op zoek gaan naar antwoorden op vragen als ‘wat is milieubewuster, met de hand of met de afwasmachine afwassen?’ en: ‘wat is de CO2 uitstoot van een douchebeurt?’ Ik kan je op deze vragen alvast het antwoord geven: als alle gezinsleden (jij dus ook!) maximaal 5 minuten per dag douchen, bespaar je al snel 90kg CO2 uitstoot per persoon. Per jaar. Kleine bijkomstigheid: het is ook goed voor je portemonnee! En die afwasmachine: met de hand afwassen is milieuvriendelijker als je een teiltje gebruikt. Alleen, dat teiltje heeft jouw puber natuurlijk nodig om in te spugen; van het idee dat er met de hand afgewassen én afgedroogd moet worden.
Met deze zoektocht naar informatie kunnen ze mooi leren hoe je dat dan doet, een beetje milieuvriendelijk de vaatwasser in- en uitruimen.
Geef je om je kind, dan neem je ook de klimaatstress van jongeren serieus.
Laat je af en toe uitdagen
Regelmatig zijn er Milieu-Challenges: een week of maand écht met de hand afwassen, kort douchen, een periode niets kopen (behalve eten natuurlijk)… Stel eens voor om aan zo’n Challenge mee te doen, als gezin. Of: bedenk er zelf eentje! Zeker als je pubers in huis hebt die zich zorgen maken over hun toekomst, is het belangrijk om te laten zien dat jij wél luistert, dat jij je wél wil verdiepen in de zorgen voor morgen. Met elkaar een uitdaging aangaan levert een gesprek op. En dan zijn we weer bij de eerste tip aangeland: blijven praten met elkaar!
Inconsequent gedrag?
Jongeren wordt vaak inconsequent gedrag verweten. Terwijl ze, juist vanwege het ontwikkelende ‘puberbrein’, consequent denken en handelen nog niet op kunnen brengen; je wél zorgen maken over het klimaat en tóch je moeder vragen om je even op school af te zetten. Omdat het een beetje regent. Buikpijn hebben vanwege je toekomst die er niet zo rooskleurig uitziet en toch vervuilende keuzes maken zoals dat examenreisje naar Chersonissos.
Laten we als ouders niet in de valkuil die vooringenomenheid heet, kukelen. Dat het gedrag van je puber niet altijd overeenkomt met zijn of haar angsten betekent nog niet dat deze niet bestaan of maar een beetje ingebeeld zijn.
Geef je om je kind, dan neem je ook de klimaatstress van jongeren serieus.
